Short stays & half stays, poradnik o szyciu gorsetów

Ten post jest jedynie pracą odtwórczą, tj. zebraniem i tłumaczeniem materiałów które znalazłam na temat 'krótkich' gorsetów pochodzących z początku XIX wieku.

corset 1861, link do muzeum

Jak to zwykle bywa zanim zacznie się szycie, szuka się zachowanych eksponatów, rycin i wykrojów. Chyba nie muszę Wam mówić, na co natraficie wpisując w wyszukiwarkę "short stays" (a jeśli nie wiecie, to wpiszcie szybko i potraktujcie to jako przestrogę).

  Niewiele czasu minęło, a wybrałam sobie wzorzec, najprostszy z najprostszych .. i możecie sobie wyobrazić moje zdziwienie, gdy przeczytałam, iż pochodzi z 1861 roku.

Przeglądając półgorsety, zarówno te zachowane, jak i szyte współcześnie, natrafiłam na pewną niezgodność, która kazała mi poświęcić wiele godzin na studiowanie tych pozornie prostych regencyjnych gorsecików, a w efekcie napisać ten post. 

Otóż nie znalazłam przykładów na półgorsety  ze sznurowaniem z przodu (mam tutaj na myśli najzwyklejszy model).

Aby dojść do sedna, trzeba wykluczyć kilka modeli.

Transitional stays

 

Jest to forma, jak nazwa wskazuje, przejściowa między XVIII a XIX wiekiem. Stąd sznurowanie z przodu i ząbkowana krawędź na dole (czasem w innej formie, patrz poniżej), które ostały się z modeli osiemnastowiecznych. Datowane od początku lat 90 XVIII wieku do 1810. Nie były inspiracją dla "short stays".

link do muzeum

źródło

Corsets elastique

 

Używane między 1804 a 1810. Informacje co do ich 'elastyczności' są sprzeczne, oto kilka z nich:

• Gorsety elastyczne były wykonywane z bardzo gęstej angielskiej tkaniny, która nie utrzymuje ciała w starodawnej sztywnej postawie. Są dobre dla pań o wydatnych wdziękach, nadają naturalny kształt którym mogą się poszczycić tylko bardzo drobne panie. (tłumaczenie źródła historycznego)
• Popularna teoria mówi o małych metalowych sprężynkach, które były też wszywane do podwiązek.
• Nora Waugh w swojej książce Corset and Crinoline mówi o gumie zamiast sprężynek.
•  Willett & Cunnington w History of Underclothes mówi, że słowo rozciągliwy, oznaczało wtedy materiał (stockinette, luźno dziany strecz?)

Wydaje się, że jest to novum jak na tamten okres. Ich 'elastyczność', krzyżowanie na plecach (nie tylko z resztą w gorsetach), czy zapięcia i ramiączka regulowane sprzączkami.

Co ciekawe, bardziej zdobne gorsety elastyczne mogły być noszone na wierzchu sukni (na wzór bodices przykład). Pod spodem czasem był dodatkowy gorsecik a czasem nie, zależnie od upodobania właścicielki.

1805-10 źródło

źródło

źródło

 

 

 

Inne 

 

- W żurnalu "Costume Parisien"  możemy zobaczyć gorset z ramiączkami skrzyżowanymi na plecach i tam wiązany- "corset en X" (rycina)

- Gorset brassiere z Kioto- spekulacje na temat problemów zdrowotnych  właścicielki

- Istniały też inne typy gorsetów, które były noszone w nieoficjalnych sytuacjach np. o poranku lub 'po domu' (charakterystycznym przykładem jest gorset a la Paresseuse, lazy corset, w polskich poradnikach określany jako leniuszek). Można znaleźć też pasy poranne, gorsety ciążowe, do karmienia piersią (przykład), czy dziecięce. Warto zwrócić na to uwagę, jeśli znajdziemy mniej typowy eksponat.

Half stays

 

Short stays było określeniem zrozumiałym (jako opis wyglądu i odróżnienie od long stays), ale nie stosowanym jako nazwa, nazwą było half stays- półgorset.

źródło- The Oregon Regency Society

Linia talii jest podwyższona o około 2-3 cm. Co zrobić aby zachować tę linię? Trzeba wstawki wszyć wyżej, a więc konieczne jest ich skrócenie i poszerzenie. Jednak materiał tuż pod wstawką będzie się marszczył, więc najlepiej jest dodać w tym miejscu sznurek

Nie robić miseczek w kształcie półkoli/kubków (które są np. w 1840 ) jeśli chcemy unieść biust.
Przestrzeń między wstawkami, a nawet same wstawki często były usztywniane sznurkiem. 

- Źródła opisują, że gorset kończył się 2 cale poniżej linii biustu. 

- U góry stays często ściągano sznurkiem (w formie tunelu)
- Z przodu busk z tyłu sznurowanie (bardzo ważny punkt!)
- Metalowe oczka nie były używane wcześniej niż 1820

Za uniwersalną długość halki spodniej można uznać połowę łydki lub trochę niżej. (halka którą mam na sobie na zdjęciach jest wzorowana na tych z 1830, nie bierzcie ze mnie przykładu :)

Mój gorset  uszyłam z dwóch warstw surówki bawełnianej. 'Fiszbiny' zrobione z lnianego sznurka, zapobiegają marszczeniu. Z tyłu, przy wiązaniu, użyłam płaskich, metalowych fiszbin.

  Buski (inaczej zwane bryklą) były wykonywane z drewna, metalu bądź kości. Bardzo często zdobione, grawerowane i darowane ukochanym. Swój zrobiłam własnoręcznie z odpadku po ściętym drzewie. Jeśli nie macie takiej możliwości (ani żadnego wujka/dziadka na wsi) można poszukać deseczek w sklepach z artykułami budowlanymi. Ostatecznie pokusiłabym się nawet o zastąpienie busku kilkoma fiszbinami metalowymi.

 

Porady przy szyciu:

- Dziurki lepiej zrobić mniejsze niż większe (zawsze to sobie powtarzam i zawsze robię zbyt duże-bo przecież sznurek się nie zmieści-a później są porozciągane i brzydkie)

- Aby łatwiej przeciągać sznurek przez dziurki, ja zawiązuje na jego końcu supełek.

- Dziurki można obszyć lnianą nicią, są wtedy sztywniejsze i lepiej zachowują kształt.

- Po wewnętrznej stronie sznurowania gorsetu zawsze używaj fiszbin (bądź sznurka w regencyjnych)

 

Szokujące informacje - pojęcie "długiego" gorsetu

Miałam już kończyć, gdy natknęłam się na post autorki Kleidung um 1800.

 Około 1800 roku możemy rozróżnić gorsety długie (odnoszące się do miejsca anatomiczniej talii) oraz krótkie (miejsce modnej wówczas talii). Około 1808/10 pojęcia zaczynają się mieszać. Zostaje wynaleziony/ wprowadzony długi gorset, a jego "długość" nie odnosi się już do talii, a do długości tkaniny.

Ta informacja całkiem zmienia porządek świata wiedzy o gorsetach z początku XIX wieku.

Pojawia się pytanie, jak właściwie wyglądały te "krótkie gorsety"? Otóż, mniej więcej tak La fureuer des corsets 1809. 

Cenna pozycja którą wymienia blogerka, to książka J.S. Bernhardta z 1810 (Dresden) dla 'domowych krawcowych'. Znajdziemy tam wykroje na owe "short stays", które wzorowane są na angielskich gorsetach tego okresu. Rekonstruuje ona różne modele z książki Bernhardta, warto to przeczytać i zobaczyć!

---------------------------------------

Jeśli wiecie coś więcej na ten temat, podzielcie się w komentarzach.

 Może czas przesznurować gorset, zmieniając zwykłe wiązanie, na te, używane w gorsetach paresseuse, a przy szyciu wczesnodziewiętnastowiecznej bielizny wziąć pod uwagę ostatnie "szokujące informacje" :)

----------------------------------------

 Źródła:

- główne źródło o leniuszkach,  o krótkich gorsetach

- link

- link

- trzeba jeszcze wspomnieć pomoc moich znajomych w rozwikłaniu zagadki short stays/half stays i inne informacje, dziękuję :)